Dünyanın en önemli sorunlarından biri sigara bağımlılığı. Dünya genelinde her yıl ortalama 6 milyon kişi sigaranın vermiş olduğu zararlar yüzünden hayatını kaybediyor. Her yıl ortalama 5.8 trilyon adet sigara tüketiliyor.
Tabaccoatlas’ın paylaştığı verilere göre; dünya genelinde her yıl 5,8 Trilyon adet sigara içiliyor. Türkiye’de ise kişi başına düşen yıllık sigara içme oranı ortalama olarak bin 580 adet. Türkiye’ye yakın olan ülkeler arasında bu oranlar yine kişi başına düşen ortalama sayı olarak; Kıbrıs bin 687, Yunanistan’da 2 bin 086, Bulgaristan’da bin 504, Gürcistan bin 378, Ermenistan bin 545, Azerbaycan 2 bin 114, Rusya’da 2 bin 690, Ukranya bin 853, Suriye 458 ve Lübnan 3 bin 023 olarak belirtiliyor.
Amerika Kıtası, Afrika Kıtası ve Avustralya’da sigara daha az içilirken, Avrupa ve Asya’da sigara tüketimi oldukça yüksek. ABD’de kişi başı yıllık sigara tüketimi bin 082 civarındayken, Çek Cumhuriyeti’nde bu oranın 2 bin 194 olduğu belirtiliyor. İngiltere’de ise kişi başı sigara içme oranının 827 adet olduğu kaydedildi.
Harita genelinde en çok sigara içilen ülkeler sırasıyla Belarus, Rusya, Çin, Kazakistan, Çek, Belçika, Makedonya, Bosna, ve Yunanistan olarak görülüyor.
Türkiye’de sigara bağımlılığı
Türkiye’de nüfusun yüzde 27’si tütün ürünü kullanırken, bu kişilerin sigaraya başlama yaşı ortalama olarak 17. Çocuk yaşta tütün kullanan kişi sayısı ise 252 bin. Ayrıca, Türkiye’de her yıl 83 bin kişi, sigaraya bağlı nedenlerden hayatını kaybediyor.
Tabaccoatlas.org’un paylaştığı verilere göre, Türkiye’de her yıl 83 binden fazla insan, sigaranın neden olduğu hastalıklardan dolayı ölüyor. Ölenlerin yüzde 30.8 i erkek, yüzde 12’si ise kadın.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de toplam 14,8 milyon kişi (nüfusun yüzde 27,1’i) tütün ürünü kullanıyor. En fazla kullanılan tütün ürünü ise sigara. Erkeklerde tütün kullanım oranı yüzde 41,5 olarak, kadınlarda ise yüzde 13, 1 olarak belirtiliyor. Bu tüketicilerin yüzde 23,8 i her gün tütün kullanıyor. Ortalama olarak 252 bin çocuk ve 14 milyon yetişkin her gün sigara içiyor.
Öte yandan her gün sigara içen her 10 yetişkinden 4 tanesi günün ilk sigarasını uyandıktan sonra ilk 30 dakika içinde içiyor. Dikkat çeken bir detay ise, sigaraya başlama yaşı ortalama olarak 17. Bu oranlar gelişmiş ülkelerde daha düşükken, Türkiye’de her geçen gün artmaya devam ediyor.
Bunların yanında, tütün kullanımının azaltılması için başta Sağlık Bakanlığı ve Yeşilay olmak üzere birçok kuruluş çalışma yürütüyor.
Sigara bırakma konusundaki en önemli faktör sağlık sorunları olarak gösteriliyor. Sigara içenlerin yüzde 40,8’i son 1 yıl içinde herhangi bir nedenle sağlık kuruluşuna başvurdu.
Eğitimli olanlar daha çok içiyor
Sigarayla Savaşanlar Vakfı(S.S.V)’nın verdiği bilgilere göre, 1984’yılından bu güne ABD’de tütün kullanımı %30 azalırken, Türkiye’de yüzde 80 oranında arttı. S.S.V’nin vermiş olduğu diğer bir detay ise sigaraya başlama yaşının 15’e kadar inmiş olduğu.
S.S.V’nin paylaştığı veriler arasında, doktorların yüzde 44’ü, öğretim görevlilerinin yüzde 51’i ve gazetecilerin ise yüzde 64’ü sigara kullanıyor.
Okul eğitimi olmayan kişilerde sigara içme oranı yüzde 26 iken, ilkokul mezunlarında yüzde 47, ortaokul mezunlarında yüzde 52, lise mezunlarında yüzde 45 ve üniversite mezunlarında yüzde 59 olarak görülüyor.
S.S.V 19 yaşından sonra sigara başlama oranının yüzde 10, 24 yaşından sonra yüzde 5’in altında olduğunu belirterek, tütün ürünlerinden korunması gerekenlerin öncelikli olarak çocukların ve gençlerin olduğunu belirtiyor.
Dünyada her yıl 6 milyon kişi sigara nedeniyle ölüyor
Sigaranın dünyada ve Türkiye’de önemli bir sağlık sorunu olduğunu ve yüksek oranda nikotin içerdiği için bağımlılık yapma potansiyeline sahip olduğunu belirten Yeşilay, her yıl dünyada 6 milyon insanın sigara bağımlılığı nedeniyle öldüğünü söylüyor.
Sigara ve nargile gibi tütün ürünlerinin dumanına maruz kalmanın psikolojik ve fiziksel bir bağımlılık oluşturduğunu belirten Yeşilay, tütün ürünlerinde çok fazla sayıda kimyasal madde bulunduğunu, bağımlılık yapan madenin nikotin olduğunu söylüyor. Bu nedenle koklamanın veya çiğnemenin de bağımlılık yaptığı ifade ediliyor.
Yeşilay, sigarayı bırakmanın mümkün olduğunu, bırakma sürecinde, ilaç desteğinin ve psikolojik desteğinin önemli olduğunu belirtiyor.
İlaç tedavisindeki amacın, sigaranın bırakılmasını izleyen dönemde ortaya çıkan nikotin ihtiyacını gidermek olduğu ve bu ilaçların doktor tarafından reçeteli olarak verildiğinin altı çiziliyor.
Yeşilay, sağlık uzmanına başvurmadan satılan sigara bırakma ürünlerinin kullanılmaması konusunda da uyarıda bulunuyor.
Yeşilay’ın aktardığı verilere göre, son 1 yıl içinde sigarayı bırakanların yüzde 62,4’ü sağlık sorunları nedeniyle, yüzde 23,7’si aile bireylerinin isteğiyle, yüzde 5,3’ü sigara fiyatları nedeniyle, yüzde 1,6’sı ise sigara karşıtı kampanyalar nedeniyle sigarayı bıraktı.
Ayrıca yine son 1 yıl içinde sigara bırakmayı deneyenlerin yüzde 73,4’ü herhangi bir yardım almaksızın, yüzde 13,6’sı ilaç tedavisiyle, yüzde 8’i sigara bırakma poliklinikleri ve Alo 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı’nda verilen danışmanlık hizmetleri ve tavsiyeyle bırakma girişiminde bulundu.
Sigara içenlerin yüzde 55,1 sigarayı bırakmayı düşünüyor ve bunun için plan yapıyor.
